بازتاب «سنت» و «تجدد» در قصرالشوق نجیب محفوظ

Authors

  • حسین کیانی دانشیار بخش زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شیراز
  • مدینه کرمی دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز
Abstract:

مصر، با تمدنی چند هزار ساله و سنت­های ریشه­دار در پایان سده­ی 18، به دنبال حمله­ی ناپلئون با تمدن نوین اروپایی آشنا شد. این آشنایی، مقدمه­ی رویارویی «سنت» و «تجدد» را در این کشور فراهم کرد. بازتاب تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگیِ حاصل از این رویارویی را می­توان در آثار داستانی معاصر مصر بررسی کرد. قصرالشوق نجیب محفوظ، به عنوان دومین رمان از مجموعه­ی سه­گانه، داستانی است که می­توان پیامدهای حاصل از جدال سنت و مدرنیته را در آن کاوید. تقابل مردسالاری و حضور و حقوق زن در اجتماع، بحران هویت و سرگشتگی روشنفکر، غرب­گرایی،آزادی فردی و تقابل علم و دین، پیامدهایی هستند که در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده است. براین اساس، تضادهای روحی کمال، به عنوان روشنفکر جامعه که به صورت تقابل طبقه­ی متوسط و اشراف، عقل و عشق، دنیای واقعی و آرمان­ها، علم اروپایی و دین اسلام بروز می­یابد، نتیجه­ی تقابل استبداد (سنت) و استعمار (تجدد) در مصر است و انحراف اخلاقی، پوچ­گرایی و بی­معنایی زندگی، پیامد منفی این تقابل در زندگی روشنفکرانی چون اوست. غرب­گرایی، کمال و خانواده­ی شداد را در برزخ سنت و تجدد گرفتار کرده است. پیشرفت آزادی فردی و حقوق زن از نتایج مثبت تجدد در قصرالشوق نسبت به  بین­القصرین است. علم اروپایی می­کوشد خود را جایگزین اندیشه­های سنتی دینی سازد و تا حدی هم موفق می­شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازتاب سنت و تجدد در نقاشی قاجار

نقاشی عصر قاجار ادامه سنتهای گذشته از یک سو و شیوه های جدید وارداتی هنر نقاشی غرب بوده است. در طول تاریخ هنرنقاشی قاجار و از زمان سلطنت فتحعلی شاه برخی از عناصر و ویژگیهای نقاشی سنتی ایران بر شیوه فرنگی غلبه ای نسبی داشته است . در این دوره نقاشی بیشتر در اختیار دربار بوده است و به تبع آن موضوعات تابلوها ، تکچهره های شاه و شاهزادگان و بزرگان دولتی می بوده و یا مجالس بزم درباری . اما دوره های حکو...

15 صفحه اول

سایه روشن سیمای زن در رمان‌های نجیب محفوظ (پیامدهای ناگوار گذار از سنت به دنیای جدید)

نجیب محفوظ، نویسنده معاصر مصری، یکی از نویسندگان برجسته در ادبیات داستانی در جهان عرب در قرن بیستم است. او در رمان‌هایش مصر و فراز و فرود حوادث آن کشور را با مهارتی کم نظیر به تصویر کشیده‌است؛ جامعه‌ای که از فقر و ناآگاهی مفرط در رنج بوده است. رمان‌های محفوظ، تصویر آمال و آلام مردم این سرزمین است. زنان از مهم‌ترین نقش‌آفرینان قصه‌های او هستند. وی از پس سیمای زنان، جامعه‌ی معاصر خویش را به نقد ک...

full text

 شخصیت‌پردازی در رمان «الشحاذ» نجیب محفوظ

بن مایة آثار نجیب محفوظ، رمان نویس معروف مصری، طرح مسائل اجتماعی ‌از جمله، مسائل مربوط به زندانیان سیاسی است؛ آثاری که دیدگاه انتقادی او را به نظام سیاسی و حکومت مصر نشان می دهد. رمان کوتاه «الشحاذ» (گدا) نمونه‌ای از رمان‌های نمادین ‌وی دربارة روشنفکران جهان سوم است که در جوانی از انقلابیون تندرو و ‌آرمان خواه بوده‌اند؛ اما در میانسالی ناامید شده و دچار عذاب وجدان و‌ آشفتگی خاطر گشته اند. شخصیت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 13

pages  127- 153

publication date 2017-10-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023